Ramin Agaev bu sayımızda Türkiye Orman Ürünleri piyasası için Rusya’daki mevcut OSB Panel Piyasa Analizi ve üretim durumunu değerlendirdi.Ramin Agaev Kimdir ?1986 Bakü Azerbaycan doğumlu olan Agaev, 2001 yılından bu yana Rusya Federasyonu’nda yaşıyor. Bilgisayar ve Matematik Fakülteleri mezunu olan Agaev 2014 yılından beri Northwest Hardwoods Inc. firmasının Rusya ve bölge temsilciliğini yapan Durapan HW LLC firmasında görev yapıyor.Rusya’daki OSB Panel Yapısı ve ANALİZİFAO resmi verilerine göre 2016 senesinde yaklaşık 260 bin m3 yıllık OSB ahşap levha tüketim hacmi olan Türkiye, 2017 yılındaki iniş-yokuşlarla tempolu bir sene geçirmeye devam ediyor. Ahşap levha tüketiminde bölgenin aktif ve yerli ve yabancı iş adamları içinde cazip pazarlarından olan Türkiye’de son aylarda OSB sıkıntısı devam etmektedir. 2016 senesi toplam OSB üretim hacmi (FAOSTAT) 80 bin m3 olan Türkiye yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi 260 bin m3 OSB tüketim hacminin 2/3 fazlasını ithalatla karşılamak zorunda. Yine kontrplak piyasasında da olduğu gibi yapılacak yatırımlarla Türkiye’nin ilerleyen zaman dilimlerinde bölgenin sadece tüketimde değil, OSB üretim ve ihracatında da bölgenin lokomotif veya en azından aktif oyuncusu olma temennisi taşımakla birlikte, bu yazımızda kısa vadede OSB üretiminde hepimizi ilgilendiren ve bölgedeki yapıtaşlarını yerinden oynatacak olan Rusya OSB imalat sanayiine mercek tutmak istiyoruz.2012 senesine kadar OSB net ithalat hacminde dünya 2.si olan Rusya, 2012 senesinden beri OSB üretimine başlamısıyla birlikte son 5 senede OSB tüketim hacmini ciddi şekilde arttırdığı görülüyor. Üretime başlamdan hemen bir önceki sene (2011) toplam 390 bin m3 OSB tüketim hacmi olan Rusya, yine 2016 FAOSTAT verilerine göre tüketim hacmini neredeyse 1,2 milyon m3’e çıkarmış durumda: tahmini üretim hacmi 800 bin, m3, ithalat hacmiyse 400 bin, m3’ten biraz falza. Ancak şunu da ilave etmeden geçmek istemiyoruz: 2014 senesinden beri Petrol fiyatlarındaki ani düşüşten dolayı ciddi sıkıntılarla boğuşan Rusya OSB tüketimindeki hacim artış hamlesini daha çok piyasadaki mevcut çam (2440x1220mm) ve kısmen de huş (1525x1525mm) kontrplağı sıkıştırarak yaptı.Rusya’nın şuanki mevcut OSB üretim kapasitesi 1,37 milyon m3. Eğer şuanki tüm OSB fabrikaları ful kapasite çalışmaya başlarsa alsında mecut talebi karşıalaycak kapasiteler, ancak yapılan ve yapılmağa da devam edilen yatırımlarla Rusya OSB sanayiinin asıl hedefi ihracat, ve planlanan büyüme de daha çok ihracata dayalı bir büyüme olacaktır. Ve bunun ilk sinyallerinide Türkiye’de daha çok Ultralam ismiyle bilinen Taleon Arbor vermeğe başladı. Gerçi şuan yapılan ihracat hacmi çok düşük ve daha çok deneme mahiyetinde. Ancak 2020 senesine kadar üretime girecek olan yeni kapasitelerle birlikte bir başka ahşap panel olan huş kontrplakta olduğu gibi OSB’de de Rusya dünyanın aktif oyuncusu haline geleceğini söylersek yanılmış sayılmayız. Yazımızın devamında ilk olarak size mevcut üreticiler ve üretim kapasiteleri hakkında size ayrıntılı bilgi verdikten sonra, 2020 senesine kadar üretime girmesi beklenen diğer kapasitelere de değinmeye çalışacağız.A. Mevcut ÜreticilerRusya’da 2017 Şubat ayından itibaren üretime başlayan Talion Arbor (Ultralam) fabrikasıyla birlikte OSB fabrika sayısı 6’ya, toplam kapasiteyse 1,370 miyon m3’e çıkmıştır.1) Novovyatsiky Lızhnıy Kombinat Eski kayak fabrikası olan NLK (Kirov bölgesi) 2012 senesinde OSB üretimine başlasa da şuanki mevcut üretim hacmine (100 bin m3) 2013 senesinde yabancı yatırımcının fabrikayı almasıyla birlikte ulaşmıştır. Kısa zamanda mevcut üretim kapasitesini yakalamayı hedefleyen fabrika yakın gelecekte yeni yatırımlarla birlikte 350 bin m3 yeni OSB ve 130 bin m3’lük de yeni Chipboard(Yonga Levha?) üretim hatları kurmayı da planlıyor.2) Hillman Limited Diğer OSB üreticleridnden farklı olarak genellikle OSB üretiminde huş ağaç kullanan fabrika, yüksek fiyatlarıyla neredeyse piyasada hiç gözükmemektedir. Diğer taraftan kalite olarak da NLK ile birlikte daha çok OSB 2 kalitesinde malzeme üreten fabrika piyasada daha çok ikinci kalite malzeme olarak algılanıyor.3) DOK ‘Kalevala’İlk büyük üretim olarak 2013 senesinin Haziran ayında üretime başlayan fabrika pazarın en aktif oyuncularından. 2014 senesinde üretim hacmi 230 bin m3 olan fabirka, 2016 ve 2017 (tahmin) senelerinde neredeyse tam kapasite üretim yapmıştır.4) Kronospan, Moskova bölgesi2014 senesinde 350 bin, m3 üretim kapasitesiyle felaiyyete başalayan fabirka Rusya’da yeni bir fabrika kurmak için kolları sıvamış durumda. Diğer taraftan Beyaz Rusya’da (Mogilev bölgesi) kurmuş olduğu farbikayla şuan Rusya ithalatının da %75 civarında hacmini yine Kronospan karşılıyor.5) Kurgan bölgesindeki OSB fabrikası60 bin m3 üretim kapasitesiyle Eylül 2015’te üretime başlayan fabrika 2017 son baharında yapmış olduğu yatırımları geri almayı hedefliyor. Yatırım aşamasında fabrikaya hertürlü danışmanlık hizmeti veren OOO ‘TechLesProm’ uzmanlarına göre Rusya’da sağlıklı rekabet adına büyük yatırımların yanısıra bu türlü küçük ve ülke coğrafyasına yayılmış, sürdürülebilir üretimlere de ihityaç duyulmaktadır.6) STOD – Talion Arbor (Ultralam)2016 Eylül ayından itibaren deneme sürecinde fealiyyete başlayan fabirka 10 Şubat 2017 tarihinde resmen üretime başlamışıtr. Fabrikanın neredeyse tüm üretim ekipmanlarını Dieffenbacher (Alman) firması tedarik etmiştir. Yıllık kapasitesi 500 bin, m3. olan fabrika şuan Avrupa’nın en büyüğüdür. B. 2020 senesine kadar fealiyyete girmesi beklenen yeni kapasitelerAslında Rusya’da 2020 senesine kadar 15’e kadar yeni OSB üretim projesi düşünülüyor. Ancak bu projelerden yapılma aşamasında olan ve yapılması kuvvetle muhtemel olan 7 projeye mercek tutmak istiyoruz.
1) 400 bin m3 üretim kapasitesiyle Nizhegorod bölgesinde 2020 senesinde üretime girmesi beklenen fabrikanın 172 milyon euro’luk yatırımını ‘Real İnvest’ şirketi üstlenmiş durumda.
2) DOK Kalevala üretim kapasitesi 300 bin m3 olan yeni bir üretim hattına 2017 sonu - 2018 başlarından itibaren 45 milyon EUR yatırım yapıp mevcut hacmi 600 bin m3’e çıkarmayı hedefliyor.
3) Kastamonu Entegre Alabuga’da yapmış olduğu başarılı yatırımlara müteakiben Sn. Ali Kılıç’ın beyanlarına istinaden 2017 senesi için planlanan ancak mevcut şartlara binaen 2018-2019 senelirine ertelenen ve yıllık üretim kapasitesi 575 bin m3 olan OSB fabrikası kurmayı hedefliyor.
4) Yine Ufa (Başkortistan)’da Kronospan’a ait ve yıılık üretim kapasitesi 500 bin m3 olan başka bir OSB fabrikası 2018 senesinde artık faaliyete başlayacak.
5) 2020 senesine kadar yine Başkortistan’da fealiyyete girmesi beklenen başka bir fabrikaya da SibayPlitProm imza atmak istiyor. Yıllık üretim hacmi 570 bin m3.
6) Diğer hedeflenen fabrikalara göre biraz daha mütevazi kapasiteyi de 250 bin m3 yıllık hacimle Ugra Plit kurmayı hedefliyor. Proje aşamasını başarıyla tamamlayan fabrikanın yatırım faslıyla ilgili şuan belirsizlikler olmakla birlikte üretime girmesi kuvvetle muhtemel.
7) Son olarak da Rusya’nın Tver bölgesinde henüz bu sene üretime başlayan Ultralam OSB fabrikası (Talion Arbor) Sverdlov bölgesinde de en kısa zamanda yıllık kapasiteleri 300 bin m3 OSB ve 80 bin m3 LVL olan 2 ayrı fabrika kurmayı hedefliyor. Yine yazımızın başında da belirtmiş olduğumuz gibi dünyadaki toplam üretim hacmi neredeyse 30 milyon m3 olan ve mevcut ana üreticilerinin ABD (12 milyon), Avrupa (8,2 milyon) ve Kanada (7,9 milyon) olduğu OSB piyasasına, özellikle bölgemizideki dengeleri değiştirecek kapasitede hızlı hamleleriyle Rusya da göz dikmiş gibi. Dünya orman kaynaklarının %20’ne sahip olan Rusya özellikle son 3 senedir EUR ve USD karşısında ciddi değer kaybeden Rubleyle bu hamleyi yapmaya çoktan hazır gözüküyor.
1) 400 bin m3 üretim kapasitesiyle Nizhegorod bölgesinde 2020 senesinde üretime girmesi beklenen fabrikanın 172 milyon euro’luk yatırımını ‘Real İnvest’ şirketi üstlenmiş durumda.
2) DOK Kalevala üretim kapasitesi 300 bin m3 olan yeni bir üretim hattına 2017 sonu - 2018 başlarından itibaren 45 milyon EUR yatırım yapıp mevcut hacmi 600 bin m3’e çıkarmayı hedefliyor.
3) Kastamonu Entegre Alabuga’da yapmış olduğu başarılı yatırımlara müteakiben Sn. Ali Kılıç’ın beyanlarına istinaden 2017 senesi için planlanan ancak mevcut şartlara binaen 2018-2019 senelirine ertelenen ve yıllık üretim kapasitesi 575 bin m3 olan OSB fabrikası kurmayı hedefliyor.
4) Yine Ufa (Başkortistan)’da Kronospan’a ait ve yıılık üretim kapasitesi 500 bin m3 olan başka bir OSB fabrikası 2018 senesinde artık faaliyete başlayacak.
5) 2020 senesine kadar yine Başkortistan’da fealiyyete girmesi beklenen başka bir fabrikaya da SibayPlitProm imza atmak istiyor. Yıllık üretim hacmi 570 bin m3.
6) Diğer hedeflenen fabrikalara göre biraz daha mütevazi kapasiteyi de 250 bin m3 yıllık hacimle Ugra Plit kurmayı hedefliyor. Proje aşamasını başarıyla tamamlayan fabrikanın yatırım faslıyla ilgili şuan belirsizlikler olmakla birlikte üretime girmesi kuvvetle muhtemel.
7) Son olarak da Rusya’nın Tver bölgesinde henüz bu sene üretime başlayan Ultralam OSB fabrikası (Talion Arbor) Sverdlov bölgesinde de en kısa zamanda yıllık kapasiteleri 300 bin m3 OSB ve 80 bin m3 LVL olan 2 ayrı fabrika kurmayı hedefliyor. Yine yazımızın başında da belirtmiş olduğumuz gibi dünyadaki toplam üretim hacmi neredeyse 30 milyon m3 olan ve mevcut ana üreticilerinin ABD (12 milyon), Avrupa (8,2 milyon) ve Kanada (7,9 milyon) olduğu OSB piyasasına, özellikle bölgemizideki dengeleri değiştirecek kapasitede hızlı hamleleriyle Rusya da göz dikmiş gibi. Dünya orman kaynaklarının %20’ne sahip olan Rusya özellikle son 3 senedir EUR ve USD karşısında ciddi değer kaybeden Rubleyle bu hamleyi yapmaya çoktan hazır gözüküyor.