Tarihten bugüne insanların şifa bulmak için kullandığı bitkiler Orman Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile profesyonel bir üretim anlayışına kavuştu. 2011 yılında kurulan Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığımız ile bugün tıbbi ve aromatik bitkiler alanında ülkemizin sahip olduğu potansiyeli ortaya koyan ve he iç pazarda hem de ihracat anlamında önemli çalışmalara imza atılıyor. 2015-2018 arasında yürütülen çalıştayların 4.’sü Sayın Cumhurbaşkanımızın değerli eşi Emine Erdoğan’ın katılımı ile gerçekleşti. Kovid-19 nedeniyle çevrimiçi olarak düzenlenen "Dördüncü Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı” na Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli, Orman Genel Müdürümüz Sayın Bekir Karacabey, TBMM Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Komisyonu Başkanı Sayın İbrahim Aydın, TBMM Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu Başkanı Sayın Yunus Kılıç ile uzman ve akademisyenler de katıldı.
Tabiat Bilinen En Büyük Eczanedir
Çalıştay açılısında bir konuşma yapan Sayın Emine Erdoğan, “Tam da şifa aradığımız pandemi döneminde, burada konuşulanlar ayrı bir değer taşıyor. Zira hepimiz bugünlerde sağlığın, derin bir nefes alabilmenin ne kadar büyük nimet olduğunu daha iyi anlıyoruz. Bu anlamda tabiatın şifa kaynaklarını keşfe çıkmalıyız. Tabiat bilinen en büyük eczanedir. Bitkilerin dili hala yeterince keşfedilmemiş son derece zengin bir dildir. Bugün modern tıpta kullanılan ilaçların temelinde bitkiler var. Eski zamanlarda tıp bizatihi bitkilerden edinilen şifaydı. Tabii bununla birlikte bitkilerden şifa elde etmenin de bir kültürü vardı. Tıbbi ve aromatik bitkiler alanında ülkemiz büyük bir potansiyele sahip. Gerek ekonomik getirisi, gerekse küresel olarak artan talebi mutlaka göz önüne almalıyız. Bu fırsatı ülkemiz lehine kullanmalıyız” diye konuştu.
Son 18 Yılda Bitkisel Üretim 5 Kat Artı
Sektörün tüm paydaşlarının bir arada olduğu, üretimden ihracata, katma değerli ürünlerden gelecek vizyonuna kadar bütün konuların ele alındığı çalıştayda konuşan Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli, “Ülkemizin bitkisel zenginliğini katma değere çevirmek için çalışıyoruz. Son 18 yılda tıbbi ve aromatik bitki ekim ve dikim alanımızı 2 kat artışla 1,7 milyon dekara, üretimimizi ise 5 kat artışla 370 bin tona yükselttik. İhracatımız 105 milyon dolardan 404 milyon dolara ulaştı. Kekik ve defne ihracatında dünya lideriyiz. Dünya defne ihtiyacının %90’ını biz karşılıyoruz. Yine; kimyon, adaçayı, biberiye ve anasonda da önemli bir tedarikçi konumundayız. Tohum Gen Bankamızda 264 türe ait 2.641 tıbbi ve aromatik bitki örneğini de koruma altına aldık” dedi. 303 Aileye Yılda 9 Milyon TL Katkı
Çalıştaydaydaki konuşmasında tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda Orman Genel Müdürlüğü olarak bugüne kadar yapılan çalışmalar hakkında detaylı bilgi veren Genel Müdürümüz Sayın Bekir Karacabey, “2011 yılında Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığımız kuruldu. 2013’te TAB (Tıbbi ve Aromatik Bitkiler) Merkez Müdürlüğümüz faaliyete geçti. 2015, 2016, 2018 yıllarında 3 ayrı çalıştay gerçekleştirirken 2017 yılında NEÜ ile Uluslararası Kongre düzenledik. 14 farklı bitki türümüzü tanıtan 2000 adet Tıbbi ve Aromatik Bitkiler El Kitapçığı hazırladık. 250 farklı bitki türüne ait 1.7 milyon hektar alanda TAB envanteri ve faydalanma planı hazırladık. Türk defnesinin coğrafi işaretini aldık ve 2003 yılında 3 bin 500 olan defne üretimini 2019’da 32 bin 600 tona çıkardık. Ülke ekonomisine 1 milyar 500 milyon TL katkı sağladık. 75 ilimizde 200 köyde, muhtelif TAB türlerine ait 1 milyon 637 bin adet fidanı toprakla buluşturduk. Orman fidanlıklarımızda yıllık 15 milyon olan TAB ve meyveli tür fidan üretimini son iki yılda 25 milyona çıkardık. Orköy Kapsamında mavi yemiş, adaçayı, kekik, sumak, gül, lavanta ve mantar yetiştiriciliği için 303 aileye verdiğimiz desteklerle yöre halkının yılda yaklaşık 9 milyon TL gelir elde etmesini sağladık. Yaptığımız çalışmalar neticesinde 2013 yılı odun dışı orman ürünü ihracatımız 438 milyon dolar iken, 2019 yılında 1 milyar 128 milyon dolar ulaştı. 2023 hedefimiz 2 milyar-dolar. 2002 yılında 31 bin ton olan odun dışı ürün üretimi 2019 yılında 771 bin tona çıkartılmış olup, bu sayede 2019 yılında köylümüze 700 milyon TL, ülke ekonomisine de 5 milyar TL katkı sağladık” diye aktardı. 20 Bin Tıbbi Ve Aromatik Bitki Türü Var Dünyada olduğu gibi ülkemizde de değişen talepler doğrultusunda doğaya ve doğal ürünlere olan gereksinimler artarak devam ediyor. Tıbbi ve aromatik bitkiler gıda, baharat, ilaç sanayi, kozmetik gibi birçok alanda kullanılıyor. Tıbbi bitkilere yönelik talepler ayrı bir pazar oluşturuyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)verilerine göre, Dünyada tıbbi ve aromatik bitki sayısı 20 bin dolayında olup, bunlardan 4 bini yaygın olarak kullanılıyor. Halen Dünyada 2 bin, Avrupa’da ise 500 tıbbi bitkinin ticareti yapılıyor. Dünyadaki Tıbbi Bitkilerin Yüzde 6’sı Türkiye’de Türkiye florasına baktığımızda ise ekolojik olarak 7 coğrafi bölgede yaklaşık olarak 11.466 bitki türü bulunuyor. Bunların 3.649’inin endemik, 1700’ünün tıbbi özellik gösterdiği, 500’ünün ise tıbbi ve aromatik özelliğinin iyi bilindiği görülüyor. Dünya üzerindeki tıbbi bitkilerin yaklaşık yüzde 6’sı ülkemizde bulunuyor. Bitkisel İlaçların Pazar Payı 115 Milyar Dolar
Ülkemizde tıbbi ve aromatik bitkilerin büyük kısmı doğadan toplanıyor. Bu ürünler doğrudan tüketiliyor veya iç pazarda satılıyor. Aynı zamanda önemli bir ihraç malzemesi olarak da kullanılıyor. Ülkemizin sahip olduğu bitki türlerinin tıbbi ve aromatik maksatlı kullanımı yüzde 3’tür. Dünyada önde gelen tıbbi ve aromatik bitki üreticisi ülkelerin bitki tür sayıları ile kullanıma konu edilme oranları ortalaması ise yüzde 12,5’tir. Tıbbi bitkilerdeki etken maddelerin sentetik yolla elde edilenlere nazaran etkisinin çok yönlü olduğunun tespiti, bu bitkilerin önemini artırdı. Bitkisel ilaçların bütün dünyadaki toplam pazar payının 2019 yılı için 115 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Dördüncü Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı kapsamında işlenen konular ve yapılan sunumlar:
Ercan TÜRKTEMEL – Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı
"BÜGEM Tarafından Yapılan Çalışmalar ve Desteklemeler"
Selman AYAZ – Gıda ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı
"Takviye Edici Gıda Onay İşlemleri, Baharat Tebliğ Çalışmaları ve Aromatik Yağlar"
Dr. Reyhan BAHTİYARCA BAĞDAT – TAGEM Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü TAB Birim Sorumlusu
"Meclis Komisyon Çalışmaları"
Dr. Derya ÖZEN – Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Uzmanı
" Tıbbi Aromatik Bitkilerde TKDK Destekleri"
Dr. Mehmet Zafer KALAYCI – Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Geleneksel Tamamlayıcı, Alternatif Tıp Uygulamaları Daire Başkanı
"Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları"
Uzm. Ecz. F. Handan ÖZTUNCA – Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Bitkisel ve Destek Ürünler Dairesi Başkanı
"Tıbbi Bitkiler, Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler ve TİTCK Bakış Açısı"
Özgür BALCI – Orman Genel Müdürlüğü Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanı
"Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kapsamında Yapılan Çalışmalar"
Dr. R. Burak DÜRÜS / Prof. Dr. İ. İrem TATLI ÇANKAYA / Doğan TAŞKENT – TUBİTAK-MAM-Başuzman Araştırmacı
Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı -
ABD Başkanı / Atabay İlaç CEO
"Anadolu’nun Bitkisel Kaynaklarından Yola Çıkılarak Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Geliştirilmesi"
Prof. Dr. Kenan TURGUT – Güney Agripark Tarımsal Araştırmalar San. ve A.Ş "Tııbbi ve Aromatik Bitkiler Tarımında Yaşanan Sorunlar ve Üniversite-Sanayi İşbirliği" Abdurrahman ÖZSOY – Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı Proje ve Koordinasyon Birimi "Ajansımızın Sektörün Gelişimine Yönelik Bugüne Kadar Yaptığı Proje ve Faaliyetler ve 2021-2023 Yılları Arasında Yürüteceğimiz Programın Detayları "
Furkan TINMAZ - Karaca Tıbbi Bitkiler LTD Şti. CEO
"TAB Üretimi ve Pazarlamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" “Endüstriyel Ölçekli Sertifikalı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Üretim ve Kalite”,“TAB’ da Eğitim, Sağlıklı Tüketim, Ruhsat ve Mevzuat Çalışmaları, Kurumlar”, “Disiplinler Arası İşbirliği ve Yapılan Çalışmalar” ile “Özel Sektör TAB Deneyimleri ve Pazarlama” çalışma guruplarının ardından 17.12.2020 tarihinde çalışma gurupları değerlendirmesinin ardından çalıştay sona erecektir.
Tabiat Bilinen En Büyük Eczanedir
Çalıştay açılısında bir konuşma yapan Sayın Emine Erdoğan, “Tam da şifa aradığımız pandemi döneminde, burada konuşulanlar ayrı bir değer taşıyor. Zira hepimiz bugünlerde sağlığın, derin bir nefes alabilmenin ne kadar büyük nimet olduğunu daha iyi anlıyoruz. Bu anlamda tabiatın şifa kaynaklarını keşfe çıkmalıyız. Tabiat bilinen en büyük eczanedir. Bitkilerin dili hala yeterince keşfedilmemiş son derece zengin bir dildir. Bugün modern tıpta kullanılan ilaçların temelinde bitkiler var. Eski zamanlarda tıp bizatihi bitkilerden edinilen şifaydı. Tabii bununla birlikte bitkilerden şifa elde etmenin de bir kültürü vardı. Tıbbi ve aromatik bitkiler alanında ülkemiz büyük bir potansiyele sahip. Gerek ekonomik getirisi, gerekse küresel olarak artan talebi mutlaka göz önüne almalıyız. Bu fırsatı ülkemiz lehine kullanmalıyız” diye konuştu.
Son 18 Yılda Bitkisel Üretim 5 Kat Artı
Sektörün tüm paydaşlarının bir arada olduğu, üretimden ihracata, katma değerli ürünlerden gelecek vizyonuna kadar bütün konuların ele alındığı çalıştayda konuşan Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli, “Ülkemizin bitkisel zenginliğini katma değere çevirmek için çalışıyoruz. Son 18 yılda tıbbi ve aromatik bitki ekim ve dikim alanımızı 2 kat artışla 1,7 milyon dekara, üretimimizi ise 5 kat artışla 370 bin tona yükselttik. İhracatımız 105 milyon dolardan 404 milyon dolara ulaştı. Kekik ve defne ihracatında dünya lideriyiz. Dünya defne ihtiyacının %90’ını biz karşılıyoruz. Yine; kimyon, adaçayı, biberiye ve anasonda da önemli bir tedarikçi konumundayız. Tohum Gen Bankamızda 264 türe ait 2.641 tıbbi ve aromatik bitki örneğini de koruma altına aldık” dedi. 303 Aileye Yılda 9 Milyon TL Katkı
Çalıştaydaydaki konuşmasında tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda Orman Genel Müdürlüğü olarak bugüne kadar yapılan çalışmalar hakkında detaylı bilgi veren Genel Müdürümüz Sayın Bekir Karacabey, “2011 yılında Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığımız kuruldu. 2013’te TAB (Tıbbi ve Aromatik Bitkiler) Merkez Müdürlüğümüz faaliyete geçti. 2015, 2016, 2018 yıllarında 3 ayrı çalıştay gerçekleştirirken 2017 yılında NEÜ ile Uluslararası Kongre düzenledik. 14 farklı bitki türümüzü tanıtan 2000 adet Tıbbi ve Aromatik Bitkiler El Kitapçığı hazırladık. 250 farklı bitki türüne ait 1.7 milyon hektar alanda TAB envanteri ve faydalanma planı hazırladık. Türk defnesinin coğrafi işaretini aldık ve 2003 yılında 3 bin 500 olan defne üretimini 2019’da 32 bin 600 tona çıkardık. Ülke ekonomisine 1 milyar 500 milyon TL katkı sağladık. 75 ilimizde 200 köyde, muhtelif TAB türlerine ait 1 milyon 637 bin adet fidanı toprakla buluşturduk. Orman fidanlıklarımızda yıllık 15 milyon olan TAB ve meyveli tür fidan üretimini son iki yılda 25 milyona çıkardık. Orköy Kapsamında mavi yemiş, adaçayı, kekik, sumak, gül, lavanta ve mantar yetiştiriciliği için 303 aileye verdiğimiz desteklerle yöre halkının yılda yaklaşık 9 milyon TL gelir elde etmesini sağladık. Yaptığımız çalışmalar neticesinde 2013 yılı odun dışı orman ürünü ihracatımız 438 milyon dolar iken, 2019 yılında 1 milyar 128 milyon dolar ulaştı. 2023 hedefimiz 2 milyar-dolar. 2002 yılında 31 bin ton olan odun dışı ürün üretimi 2019 yılında 771 bin tona çıkartılmış olup, bu sayede 2019 yılında köylümüze 700 milyon TL, ülke ekonomisine de 5 milyar TL katkı sağladık” diye aktardı. 20 Bin Tıbbi Ve Aromatik Bitki Türü Var Dünyada olduğu gibi ülkemizde de değişen talepler doğrultusunda doğaya ve doğal ürünlere olan gereksinimler artarak devam ediyor. Tıbbi ve aromatik bitkiler gıda, baharat, ilaç sanayi, kozmetik gibi birçok alanda kullanılıyor. Tıbbi bitkilere yönelik talepler ayrı bir pazar oluşturuyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)verilerine göre, Dünyada tıbbi ve aromatik bitki sayısı 20 bin dolayında olup, bunlardan 4 bini yaygın olarak kullanılıyor. Halen Dünyada 2 bin, Avrupa’da ise 500 tıbbi bitkinin ticareti yapılıyor. Dünyadaki Tıbbi Bitkilerin Yüzde 6’sı Türkiye’de Türkiye florasına baktığımızda ise ekolojik olarak 7 coğrafi bölgede yaklaşık olarak 11.466 bitki türü bulunuyor. Bunların 3.649’inin endemik, 1700’ünün tıbbi özellik gösterdiği, 500’ünün ise tıbbi ve aromatik özelliğinin iyi bilindiği görülüyor. Dünya üzerindeki tıbbi bitkilerin yaklaşık yüzde 6’sı ülkemizde bulunuyor. Bitkisel İlaçların Pazar Payı 115 Milyar Dolar
Ülkemizde tıbbi ve aromatik bitkilerin büyük kısmı doğadan toplanıyor. Bu ürünler doğrudan tüketiliyor veya iç pazarda satılıyor. Aynı zamanda önemli bir ihraç malzemesi olarak da kullanılıyor. Ülkemizin sahip olduğu bitki türlerinin tıbbi ve aromatik maksatlı kullanımı yüzde 3’tür. Dünyada önde gelen tıbbi ve aromatik bitki üreticisi ülkelerin bitki tür sayıları ile kullanıma konu edilme oranları ortalaması ise yüzde 12,5’tir. Tıbbi bitkilerdeki etken maddelerin sentetik yolla elde edilenlere nazaran etkisinin çok yönlü olduğunun tespiti, bu bitkilerin önemini artırdı. Bitkisel ilaçların bütün dünyadaki toplam pazar payının 2019 yılı için 115 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Dördüncü Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı kapsamında işlenen konular ve yapılan sunumlar:
Ercan TÜRKTEMEL – Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı
"BÜGEM Tarafından Yapılan Çalışmalar ve Desteklemeler"
Selman AYAZ – Gıda ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı
"Takviye Edici Gıda Onay İşlemleri, Baharat Tebliğ Çalışmaları ve Aromatik Yağlar"
Dr. Reyhan BAHTİYARCA BAĞDAT – TAGEM Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü TAB Birim Sorumlusu
"Meclis Komisyon Çalışmaları"
Dr. Derya ÖZEN – Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Uzmanı
" Tıbbi Aromatik Bitkilerde TKDK Destekleri"
Dr. Mehmet Zafer KALAYCI – Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Geleneksel Tamamlayıcı, Alternatif Tıp Uygulamaları Daire Başkanı
"Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları"
Uzm. Ecz. F. Handan ÖZTUNCA – Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Bitkisel ve Destek Ürünler Dairesi Başkanı
"Tıbbi Bitkiler, Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler ve TİTCK Bakış Açısı"
Özgür BALCI – Orman Genel Müdürlüğü Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanı
"Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kapsamında Yapılan Çalışmalar"
Dr. R. Burak DÜRÜS / Prof. Dr. İ. İrem TATLI ÇANKAYA / Doğan TAŞKENT – TUBİTAK-MAM-Başuzman Araştırmacı
Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı -
ABD Başkanı / Atabay İlaç CEO
"Anadolu’nun Bitkisel Kaynaklarından Yola Çıkılarak Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Geliştirilmesi"
Prof. Dr. Kenan TURGUT – Güney Agripark Tarımsal Araştırmalar San. ve A.Ş "Tııbbi ve Aromatik Bitkiler Tarımında Yaşanan Sorunlar ve Üniversite-Sanayi İşbirliği" Abdurrahman ÖZSOY – Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı Proje ve Koordinasyon Birimi "Ajansımızın Sektörün Gelişimine Yönelik Bugüne Kadar Yaptığı Proje ve Faaliyetler ve 2021-2023 Yılları Arasında Yürüteceğimiz Programın Detayları "
Furkan TINMAZ - Karaca Tıbbi Bitkiler LTD Şti. CEO
"TAB Üretimi ve Pazarlamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" “Endüstriyel Ölçekli Sertifikalı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Üretim ve Kalite”,“TAB’ da Eğitim, Sağlıklı Tüketim, Ruhsat ve Mevzuat Çalışmaları, Kurumlar”, “Disiplinler Arası İşbirliği ve Yapılan Çalışmalar” ile “Özel Sektör TAB Deneyimleri ve Pazarlama” çalışma guruplarının ardından 17.12.2020 tarihinde çalışma gurupları değerlendirmesinin ardından çalıştay sona erecektir.